Topletsels
Algemene tekst
In principe elk letsel distaal van de aanhechting van de FDP en de EDC. Komen zeer frequent voor.
Traumamechanisme
Stomp of crush (plet) trauma (subunguaal haematoom, tuft fracturen, nagel (sub)luxatie), scherp of scheurend trauma (snijwonden, weefselverlies), verbranding of bevriezing.
Klinische presentatie
Pijn, zwelling, subunguaal haematoom, (sub)luxatie van de nagel, weefselverlies.
Van belang: scherp of crush letsel, betrokkenheid nagel & nagelbed, betrokkenheid bot, weefselverlies.
Aanvullend onderzoek
- X-vinger AP en lateraal bij verdenking fractuur of crushletsel.
1. Zone (I,II,III) classificatie topletsel en classificatie van het vlak (a,b,c):
Zone:
- distaal van de phalanx
- distaal van de lunula
- proximaal van de lunula
Vlak:
- dorsaal
- transvers
- volair
- Allen classificatie:
- Weke delen letsel, nagel letsel en bot letsel PNB (pulp, nail, bone) classificatie volgens Evans/Bernadis. Hierbij wordt een cijfer gegeven voor elke afwijking aan Pulpa, Nagel en Bot, vergelijkbaar met de TNM-classificatie bij maligniteiten.
Therapie (laagdrempelig overleg met Hand/Plastisch Chirurg)
Algemene opmerking: Ieder topletsel is anders en er zijn vaak meerdere redelijke behandelmogelijkheden. Belangrijke parameters voor de beslissing aangaande type behandeling zijn leeftijd, rookgedrag, beroep, hobby's, dominante hand etc. Laagdrempelig overleg met traumachirurg/achterwacht is geïndiceerd!
Therapie
Letsels in zone I kunnen vaak conservatief behandeld worden. Geen antibiotica noodzakelijk.
Letsels vanaf zone II behoeven vaak aanvullende behandeling (lengtesparende ingreep (plastieken) of zn. inkorting): overleg met traumachirurg. Breedspectrum antibiotica indien bot à vue.
NB Recente literatuur echter raadt V-Y plastieken af, wegens de vele klachten die mensen later krijgen. Beter resultaat is te verkrijgen door de aangedane vinger in een steriele vinger van een handschoen te doen waarin in de punt Flammazine is gedaan.
Letsels in zone III kunnen zelden gereconstrueerd worden, en vaak dient een amputatie van de distale phalanx plaats te vinden. Ook hier wordt de vinger-handschoen met Flammazine aangeraden als initiële behandeling. Breedspectrum antibiotica.
Uitgaande van de PNB classificatie vormen PNB 355-366 en PNB 455-466 een indicatie voor operatieve behandeling. De grens tussen conservatief en operatief wordt gevormd door PNB 386 en 666 en 700. Onderstaande lijst laat een aantal mogelijkheden zien:
- P3, N0 OF N5, B0 of B5: Conservatief met occlusief verband (kinderen) of neurovasculaire eilandlap bij volwassenen (overleg traumachirurg)
- P6, N6, B0 of B1: Occlusief verband indien klein gebied, indien groot deel pulpa dan operatief (neurovasculaire eiland lap, overleg traumachirurg)
- P4 of P7, N0 of N5, B5: Operatief (neurovasculaire eiland lap (step-advancement), overleg traumachirurg)
- P3,4 of 7, N0 of 5, B6 of 7: Operatief (bot transplantaat & neurovasculaire eilandlap indien aangewezen of excisie groeischijf nagel en sluiten, overleg traumchirurg)
- P0,1 of 3, N6 of 8, B 6 of 7: Operatief (verwijderen groeischijf nagel, sluiten huid of step-advancement flap, overleg traumachirurg)
- P0, N4, B4: Operatief (K-draad, repositie beschadigde nagelmatrix, overleg traumachirurg)
- P4 of 7, N 6 of 8, B6 of 7: Operatief (replantatie indien aangewezen of neurovasculaire eiland lap, overleg traumachirurg)
- P7, N8, B8: Operatief (replantatie indien aangewezen, terminalisatie indien hiervan wordt afgezien, overleg traumachirurg)