Een compartiment syndroom kan in elk afgesloten compartiment voorkomen, het meest frequent in het onderbeen maar ook in de onderarm en het bovenbeen, voet, bekken, hand en zelfs abdomen en schedel. Het ontstaat door een toename van de druk in een loge door contusie (oedeem) en/of bloeding. Wanneer de loge druk de capillaire perfusiedruk overstijgt, neemt de weefselperfusie af en ontstaat ischaemie van de weefsels.^1-2

Acute symptomen worden veroorzaakt door ischemieverschijnselen van de spieren en sensibele zenuwen in de betreffende loge.

Spier ischemie leidt tot pijn die, bij het betreffende letsel, als ongebruikelijk veel wordt ervaren en progressief is ondanks pijnstilling en elevatie.

Zenuwweefsel is het meest gevoelig voor ischemie en geeft als eerste sensibiliteitsstoornissen, later parese.

Het spontane beloop leidt tot irreversibele schade van de spier en zenuwen, fibrose en ernstige invaliditeit door contracturen.

Bij volwassenen is meestal het onderbeen aangedaan en bij kinderen eerder de bovenarm in combinatie met een ipsilaterale onderarm fractuur.¹
In het onderbeen is de anticus loge en de diepe flexoren loge het vaakst aangedaan. (zie figuur 1)

Figuur 1.   De 4 loges/compartimenten van het onderbeen
Voor de anticusloge in het onderbeen:

• Zeer veel spontane pijn anterieur.
• Sensibiliteit vermindering in de eerste web space (N. peroneus profundus).
• Pijn bij passieve plantairflexie van hallux (uitrekken van de m. ext. hall. longus).
• Pijn bij actieve dorsiflexie van de hallux (aanspannen van de m. ext. hall. longus).

In de arm is de anterieure/flexor compartiment het vaakst aangedaan (zie figuur 2)

Figuur 2.  Loges/compartimenten boven- en onderarm.
De diagnose is klinisch dus kan zo alleen gesteld worden bij een heldere, aanspreekbare patiënt. Ter bevestiging van een vermoeden kan men een logedrukmeting doen. Bij twijfel altijd overleg met chirurg.^1-4

Comateuze patiënt: logedrukmeting.
Logedrukmeting: Tot voor kort werd een druk van meer dan 30 mmHg als afwijkend getypeerd, maar volgens de huidige literatuur is dit een absolute meting welke tot onnodige fasciotomies kan leiden. Beter is het om de Delta pressure techniek toe te passen.
ACS Delta pressure = diastolische bloeddruk – gemeten compartiment. Bij een druk < 20-30 mm Hg een is operatie geïndiceerd. ^1,5-6
Druknaald op de monitor op de ICU is bruikbaar. Essentieel voor een goede meting is geen luchtbellen in het systeem/drukkamer.

Behandeling: spoedindicatie, géén uur uitstel.⁷
Dermatofasciotomie:

• Onderbeen: altijd alle 4 loges openen. Dit kan via een enkele laterale- of twee incisies waarbij ook de mediale kant wordt geopend. Bij ernstig weke delen letsel bij een patiënt  die wordt geopereerd aan een cruris fractuur kan een profylactische fasciotomie worden overwogen.

• Onderarm: altijd beide loges openen. Het anterieure compartiment wordt geopend via volaire incisie (zie figuur 3a. 3b is een alternatieve incisie). Het posterieure compartiment via dorsale incisie (zie figuur 3c). Altijd openen van de carpale tunnel en op indicatie openen van kanaal van Guyon.
• Bovenarm: altijd beide loges openen. Het anterieure compartiment via een mediale incisie (zie figuur 4a) en het posterieure compartiment via een laterale incisie (zie figuur 4b).

Perioperatieve behandeling bestaat uit adequate pijnstilling, extra zuurstof en bloeddruk op pijl houden met isotone oplossingen iv om hypotensie te verkomen. Pijnstilling mag NOOIT leiden tot uitstel van een fasciotomie.

NB spinale of epidurale anaesthesie is gecontraïndiceerd bij acute ledematen chirurgie omdat het symptomen van compartiment syndroom kunnen maskeren.