Hoog energetisch trauma waarbij de femurkop door of uit het acetabulum wordt ge­drukt, bijvoorbeeld de knie met hoge snelheid tegen het dashboard geslagen bij frontale aanrijding. De meeste acetabulum fracturen treden op door een val op de heup waarbij de richting bepaalt welk type fractuur optreedt. Een acetabulumfractuur gaat regelmatig gepaard met een (dorsale of centrale) heupluxatie. Bij ouderen kan het ook na een laag energetisch trauma optreden.

Pijn in heup en lies, abnormale (dwang)stand been (heup in flexie en endorotatie), beenlengte verschil. Specifiek beoordelen neurologi­sche uitval (n.ischiadicus en n.femoralis, obturatorius). De fractuur kan onderdeel zijn van een bekkenringfractuur (zie aldaar) en dus gepaard gaan met hemorrhagische shock. Kliniek is mede afhankelijk van begeleidend letsel.

AP bekken foto, eventueel ala en obturator opnames en laagdrem­pelig een CT-scan.

De meest gebruikte classificatie is de Letournel classificatie. Acetabulumfracturen worden geclassificeerd aan de hand van het concept dat het acetabulum uit 2 pijlers bestaat, een posterieure en een anterieure pijler.

A. één kolom of deel van de wand van het acetabulum aangedaan:

• A1 achterwand fractuur (± posterieure luxatie)
• A2 achterste kolom
• A3 voorwand of -kolom

B. deel van het acetabulumdak met transversale fractuur component:

• B1 zuiver transversale fractuur
• B2 T-type fractuur
• B3 voorwand/voorste kolom + posterieure hemitransversale fractuur

C. fractuur van beide kolommen, alle delen van het gewrichts-oppervlak zijn discontinue met het os ilium:

• C1 met voorste kolom tot hoog in het os ilium
• C2 met voorste kolom tot in de voorrand van het os ilium
• C3 met fractuurlijn tot in het SI gewricht

Indicatie:

• Geen of acceptabele dislocatie
• Intacte dome van het acetabulum

Therapie:

• bedrust en onbelaste/partieel belaste mobilisatie aangedane zijde gedurende 12 weken.
• in geselecteerde gevallen indicatie voor percutane fixatie

Nabehandeling en controles:

• 1 week (met röntgenonderzoek),
• 6 weken (met röntgenonderzoek en evt. gedeeltelijk belasten)
• 12 weken (met röntgenonderzoek en volledig belasten)
• 6-12 maanden (met röntgenonderzoek)

Complicaties:
Coxarthrosis, osteonecrose, heterotope ossificaties met verminderde beweeglijkheid heup a.g.v. letsel van n.femora­lis, n.ischiadicus, n.gluteus sup. en n. fem. cut. lateralis, DVT en LE.

Indicatie:
Gedisloceerde fracturen (>2 mm), al dan niet met heu­pluxatie, instabiele fracturen.

Therapie:
Directe repositie eventuele heupluxatie en posterior wall fractuur (z.n. onder narcose); ijdelijke snaar-tractie of zweefrekverband bij instabiliteit die leidt tot reluxatie, tot definitieve osteo­synthese. Definitieve osteosynthese zelden acuut, meestal binnen 10 dagen: ORIF en plaat/schroef osteosyn­these.

Nabehandeling en controles:

• Overweeg direct postoperatief (verkoever/IC) starten met indo­methacine 3 dd 25 (NSAID) mg gedurende 2 weken (preventie periarticulaire heterotopische ossificaties/calcificaties) bij achterwand/collum fractuur waarbij een Kocher-Langenbeck benadering is verricht. NSAIDs, Bisphophaten of lage doserin­gen bestralingen zijn ook een optie.
• Antistolling gedurende immobilisatie.
• Postoperatief CT-scan.
• Beoordelen n. femoralis en n. ischiadicus obturatorius pre- en postoperatief (eventueel consult neuroloog).
• Onbelaste mobilisatie tot 12 weken, veelal 6 weken
• Controlemomenten:
  • 1 dag (röntgenonderzoek+CT)
  • 6 weken (röntgenonderzoek en oefenen (partieel belasten)
  • 12 weken (röntgenonderzoek en belasten, evt. CT scan)
  • 6, 12 maanden: (röntgenonderzoek en functie)

Complicaties:

• Coxarthrosis, osteonecrose, verminderde beweeglijkheid heup.
• Letsel van n.femoralis, n. ischiadicus, n. gluteus superior en n. femoralis cutaneus lateralis
• Letsel van arteria en vena femoralis
• Iatrogeen blaas letsel
• Hernia inguinalis (33%),
• Nabloeding
• Infectie (1-12%)
• DVT en LE.