Gebroken tenen of (midden)voet
Inleiding
Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van breuken van de tenen of (midden)voet. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
De tenen en de voet
De tenen en de voet zijn een zeer complex geheel aan botten, spieren, kapsels, pezen, zenuwen en bloedvaten. De voet begint direct onder de enkel, waar het sprongbeen (de´talus´) het bovenste spronggewricht vormt met het onderbeen. Onder het sprongbeen zit het hielbeen (de ‘calcaneus’). Het gewricht tussen het hielbeen en het sprongbeen wordt ook wel het onderste spronggewricht genoemd. Verder richting tenen komen nog een aantal voetwortelbeentjes, (5 stuks), dan komen de middenvoetsbeentjes (5 stuks) en daarna de tenen (de grote teen bestaat uit 2 botjes, de overige tenen elk uit 3).
De breuk
In principe kunnen alle botjes van de voet en tenen breken. Tenen of middenvoetsbeentjes kunnen breken door hard stoten of door een zwaar voorwerp dat op de voet valt. Een verzwikking kan ook leiden tot een breuk in de middenvoet. Een breuk van het sprongbeen of het hielbeen komt vaak door een val van hoogte of door een ernstig (verkeers)ongeval waarbij er veel krachten vrij zijn gekomen. Vaak zijn breuken van het sprong- of hielbeen ook erger dan de overige breuken van de voet of tenen.
Afhankelijk van waar de breuk zich precies bevindt en hoe de breuk verloopt, zal de behandeling specifiek worden ingezet.
Behandeling
De meeste breuken van de tenen of de middenvoetbeentjes kunnen zonder operatie (= ‘conservatief’) worden behandeld. Gebroken tenen kunnen vaak met een vorm van tape en een stevige schoen worden behandeld. Indien de breuk in de grote teen zit, is gips (of een gipsschoen) vaak wel nodig omdat de grote teen wordt belast bij het afwikkelen tijdens het lopen. Indien de breuk in de middenvoetbeentjes zit, is het afhankelijk van de pijn en de zwelling of een stevige schoen voldoende is, of dat er gips moet worden gegeven.
Wanneer de breuk in de voetwortelbeetjes zit, zal gips vaak wel nodig zijn, meestal in combinatie met enige tijd niet mogen belasten van de voet. Afhankelijk van waar de breuk precies zit en de stand van de beuk, zal uw traumachirurg de duur van de gipsbehandeling en de duur van het niet mogen belasten bepalen.
Wanneer de breuk in het hielbeen of in het sprongbeen zit, is het afhankelijk van de stand van de breuk, uw verdere conditie en de aanwezigheid van eventuele andere letsels of u onbelast in gips kunt worden uitbehandeld, of dat u geopereerd moet worden.
Operatie
Indien u geopereerd moet worden, zijn er meerdere opties. Er kan gebruik worden gemaakt van zeer kleine plaatjes en/of schroeven voor het vastzetten van de breuk. Soms kan er ook gebruik worden gemaakt van dunne metalen pennen of van een fixatie aan de buitenkant (een zogenaamde ‘externe fixateur’). Welke operatie u uiteindelijk krijgt, is afhankelijk van de eigenschappen van de breuk, de toestand van de huid en de spieren en de voorkeur van uw traumachirurg.
Zoals elke operatie, heeft ook een operatie aan de voet kans op complicaties, zoals ontstekingen van de wond, genezingsstoornissen van de wond, pees-, vaat- of zenuwletsel, het loslaten van het fixatie materiaal of het alsnog verplaatsen van de breuk. Indien er een gewricht in de breuk betrokken is, behoort vroegtijdige slijtage van het gewricht ook tot de mogelijke gevolgen.
Na de behandeling
Na de behandeling (zowel in gips als na een operatie), is het de eerste dagen erg belangrijk dat u uw voet hooghoudt in verband met de zwelling. Hoog houden betekent dat de voet hoger ligt dan de knie en de knie hoger dan de heup. Zo kan de zwelling wegzakken uit de voet. Dit verlaagt de kans op wondproblemen en pijn.
Wat u verder nog moet weten
De voet is een complex geheel van botten, spieren, pezen en kapsels. Bovendien staat u er met uw volle gewicht op als u gaat lopen. Het herstel van een breuk zal erg afhankelijk zijn van het soort breuk en waar deze zich bevindt. Simpele breuken van de tenen of middenvoet die met een stevige schoen of gips worden behandeld, zijn meestal na circa 4-6 weken weer volledig vastgegroeid. Het kan daarna nog wel eens 4-6 weken duren voordat de voet weer zo goed belastbaar is als vóór de breuk (met betrekking tot sporthervatting en langdurige belasting).
Indien het om een gebroken sprongbeen of hielbeen gaat, zal het langer duren voordat de breuk weer is vastgegroeid (6-12 weken) Vaak mag er ook langdurig niet belast worden, waardoor er vaak stijfheid en afname van spierkracht ontstaat. Na een gebroken sprong of hielbeen kan het al gauw 6-9 maanden duren voordat de voet weer enigszins is zoals voor het ongeluk. Daarnaast is er altijd een kans dat de voet nooit meer wordt zoals deze was voor het ongeluk. Indien bij de sprong- of hielbeenbreuk het bovenste- of onderste spronggewricht is betrokken, komt vroegtijdige slijtage van deze gewrichten regelmatig voor. Soms is het vastzetten van deze gewrichten dan de enige oplossing bij blijvende pijnklachten.
Vragen
Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan uw behandelend traumachirurg of huisarts. Bij dringende vragen of problemen vóór uw behandeling kunt u zich het beste wenden tot de afdeling waar de behandeling plaats moet vinden. Wanneer zich thuis na de operatie problemen voordoen, neem dan contact op met de huisarts of het ziekenhuis.
Tot slot
Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u.